Am 19. September 2019 ist das langjährige Vorstandsmitglied des niederländischen Exlibrisvereins Exlibriswereld Jos van Waterschoot gestorben. Jos war verantwortlich für die vierteljährlich erscheinende gleichnamige Vereinszeitschrift, führte darüber hinaus gemeinsam mit seiner Frau Agaath bis 2019 die Antiquariatsbuchhandlung des Vereins und trat auch als Autor hervor, u. a. verfasste er mit Pieter Burggraaf zwei Bücher über Exlibris. Seit 1983 war er Mitglied der Deutschen Exlibris-Gesellschaft, an deren Jahrestagungen er regelmäßig teilnahm und die er 2016 als Delegierter auf dem 36. Internationalen FISAE-Kongress im russischen Vologda vertrat. Neben seiner großen Sammlung besaß Jos eine Vielzahl herausragender Exlibris auf seinen eigenen Namen – durch die er in der Exlibriswelt unvergesslich bleiben wird. Jos van Waterschoot wurde 77 Jahre alt.
Jos van Waterschoot (18 juli 1942-19 september 2019)
Bij het afscheid van een dierbare vriend
Als je loopbaan is afgerond en je zelf helemaal de baas mag zijn over je eigen agenda breekt er als jouw gezondheid het toelaat een prachtige tijd aan. Je bent je er bewust van dat elke dag gaat tellen en dat je elke dag van het leven moet genieten voor zover je dat vergund wordt. Maar in die levensfase dringt de eindigheid van ons bestaan zich meer en meer aan ons op. Vaker dan vroeger worden we geconfronteerd met het afscheid van dierbaren. Vaker dan vroeger moeten we het voortaan doen met herinneringen. Het meest pijnlijke en onvoorstelbare is misschien wel dat we de ander nooit meer zullen ontmoeten, nooit meer zullen spreken. Als je niet in een hiernamaals gelooft, zoals ik. Soms kun je een beetje vrede hebben met de dood als aan een moeizaam laatste levensjaar een einde komt.
Met groot verdriet moet ik de lezers van dit tijdschrift laten weten, dat we afscheid hebben moeten nemen van Jos van Waterschoot, de man die gedurende 25 jaar zijn tijdschrift Exlibriswereld tot een echt tijdschrift met prentbijlage wist te laten groeien. Een kwartaaltijdschrift dat de belangrijkste schakel vormde tussen organisatie en achterban. Daarnaast was hij bestuurslid van Exlibriswereld en verzorgde samen met zijn Agaath het antiquariaat van de vereniging (tot 2019). Jos en Agaath van Waterschoot bouwden samen in Gemert aan de meest indrukwekkende collectie kleine prenten in ons land. Zij waren graag geziene gasten in de internationale exlibriswereld. Vele vriendschappen met kunstenaars en verzamelaars (tot in China) waren het gevolg. Oudestraat nummer 20 in Gemert was hun gastvrij huis. Jos en Agaath van Waterschoot zullen altijd in één adem genoemd worden.
Nog op de laatste jaarvergadering in De Bilt werden zij door voorzitter Marius Schalkwijk in het zonnetje gezet voor het vele werk dat Jos en Agaath van Waterschoot voor het antiquariaat hebben verzet. In 2013 was er al een afscheid van Jos van Waterschoot in Gemert met een prachtige tentoonstelling en een fraaie publicatie over vijftig jaar verzamelen, de Prent van Verdienste voor Jos en Agaath van Waterschoot en als klap op de vuurpijl een hoge koninklijke onderscheiding voor Jos. Wel verdiend en Jos heeft er van genoten.
Samen met Pieter Burggraaf schreef hij twee boeken: 60 exlibris (het jubileumboek) en Het exlibris in Neerland 1985-2008. Zijn boek Hooggeleerde exlibris werd uitgegeven door de Amsterdam University Press en voor Uitgeverij Malmberg schreef hij onderwijsmethoden, zoals Zienderogen Kunst.
Hij laat veel tastbaars na, maar het is vooral het vele werk, dat hij verzet heeft voor grafici en verzamelaars dat steeds opnieuw met eer genoemd zal worden.
Bij het afscheid in Helmond werd in een bijeenkomst die twee uren duurde een prachtig beeld gegeven van zijn waardevolle leven. Gevraagd daar te mogen spreken als vriend kostte mij zichtbaar moeite, omdat ik altijd zoveel steun heb ondervonden van Jos en Agaath, zo vaak door hen gastvrij onthaald en verwend ben, omdat ik zo van hun welgemeende vriendschap heb genoten.
Dank je wel, lieve Jos, dank je wel lieve Agaath.
Pieter Jonker
